Giao thừa được xem là thời khắc thiêng game và ý nghĩa nhất trong năm. Mọi gia đình đều chuẩn bị mâm lễ cúng và bài văn khấn nôm truyền thống để tạm biệt năm cũ, chào đón năm mới sang với nhiều điều mới mẻ. Cùng boi.vn tìm hiểu kỹ hơn qua bài viết sau đây nhé.
Ý nghĩa lễ cúng đêm giao thừa
Lễ giao thừa thực hiện đúng thời khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới. Lễ thường được tiến hành vào giờ Chính Tý, tức đúng 12h đêm hôm 30 tháng Chạp. Nghi lễ này mang ý nghĩa tốt đẹp là đem bỏ hết đi những điều xấu của năm cũ sắp qua để đón những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến. Lễ trừ tịch còn là lễ để “khu trừ ma quỷ”, do đó có từ “trừ tịch”.
Bài cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời theo chuẩn văn khấn nôm truyền thống
Đêm trừ tịch là khoảng thời gian thiêng game nhất của năm khi các gia đình sum họp, chuẩn bị đón năm mới với những điều tốt lành, may mắn sẽ đến và tiễn trừ năm cũ với những điều không may đã qua. Do vậy, đêm trừ tịch được coi là khoảng thời gian của sự yên nghỉ, giũ bỏ những muộn phiền, là đêm của tĩnh lặng và thiêng game.
Sắm mâm lễ cúng đêm giao thừa
Tùy từng vùng miền, địa phương khác nhau mà cách cúng giao thừa cũng khác nhau. Nếu ở vùng quê miền đồng bằng Bắc Bộ người dân thường cúng vào thời gian vừa bước sang giờ Tý tức hơn 12h đêm 30 tháng Chạp (âm lịch) và lễ cúng giao thừa gồm 2 lễ khác nhau (lễ ngoài trời và trong nhà). Gia đình nào có cây hương thì thắp lễ dâng hương trước cây hương. Còn ở thành phố chật chội hoặc những căn hộ chung cư, nhà tập thể không có cây hương có thể làm lễ trước ban thờ thần linh của gia đình. Thông thường chủ sự thường thắp 15 nén hương cắm vào bát hương (số 15 tượng trưng cho con số của trời đất giao hòa) và 5 nén hương vào mâm lễ rồi khấn thành tâm.
Lễ vật cúng giao thừa thường bao gồm những lễ vật như sau: Một mâm xôi gà, đĩa ngũ quả, bánh kẹo, hộp mứt, bánh chưng; 10 bông hoa cúc vàng (có thể thay bằng hoa Hồng hoặc Huệ); Chè thuốc; Đĩa gạo muối; Chai rượu được rót ra 5 chén, bát nước, 5 cốc nến; Một bộ mũ quan đại vương hành khiển (hàng mã); Tiền vàng…
Lý giải nguyên nhân dâng hương đêm giao thừa
Theo phong tục tập quán, người xưa có niềm tin về các vị Hành Khiển trong coi nhân gian. Hết năm thì vị thần này bàn giao công việc cho vị thần kia, nên người dân tổ chức cúng tế để tiễn đưa Thần cũ, đón rước Thần mới.
Bài cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời theo chuẩn văn khấn nôm truyền thống
Thời điểm bàn giao công việc giữa 2 vị Hành khiển cùng các Phán quan (giúp việc cho Hành khiển) diễn ra hết sức khẩn trương. Những vị thần này trông coi mọi việc dưới trần gian chứ không phải riêng một gia đình nào cả, nên việc làm lễ “Tống cựu nghênh tân” các vị Hành khiển và Phán quan giữa năm cũ và năm mới phải được tiến hành không phải ở trong nhà mà là ở ngoài trời (sân, cửa). Các gia đình chuẩn bị mâm cỗ cúng giao thừa, trong nhà 1 mâm và ngoài trời 1 mâm.
Bài cúng giao thừa trong nhà và ngoài trời theo chuẩn văn khấn nôm truyền thống
Nội dung bài văn khấn đêm giao thừa ngoài trời
“Nam mô A di đà Phật ! (3 lần, 3 lạy)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư phật, chư phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy ngài cựu niên đương cai Hành khiển: Việt Vương Hành Khiển, Thiên Bá chi Thần
Con kính lạy ngài đương niên Thiên quan: Thành Tào Phán quan.
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị tôn thần.
Nay là phút giao thừa năm Đinh Dậu với năm Mậu Tuất, chúng con là: …………….., sinh năm: ………, hành canh: ……….. tuổi, cư ngụ tại số nhà: ………, ấp/khu phố: ……….., xã/phường: ……….., quận/huyện: …………………., tỉnh/thành phố: ……………………
Phút thiêng game giao thừa vừa tới, năm cũ qua đi, đón mừng năm mới, tam dương khang thái, vạn tượng canh tân. Nay ngài Thái Tuế tôn thần trên vâng lệnh Ngọc Hoàng Thượng đế, giám sát vạn dân, dưới bảo hộ sinh linh tảo trừ yêu nghiệt. Quan cũ về triều cửa khuyết, lưu phúc, lưu ân. Quan mới xuống thay, thể đức hiếu sinh, ban tài tiếp lộc.
Nhân buổi tân xuân, tín chủ chúng con thành tâm, sửa biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật thánh, dâng hiến Tôn thần, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời: Ngài cựu niên đương cái Thái tuế, ngài tân niên đương cai Thái tuế chí đức tôn thần, ngài bản cảnh Thành hoàng chư vị đại vương, ngài bản xứ thần linh Thổ địa, ngài Hỷ thần, Phúc đức chính thần, các ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch, Tài thần, chư vị bản gia Táo quân và chư vị thần linh cai quản ở trong xứ này, cúi xin giáng lâm trước án thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho tín chủ, minh niên khang thái, vạn sự tốt lành, bốn mùa tám tiết được chữ bình an, gia đạo hưng long thịnh vượng, bách sự hanh thông, ngày ngày được hưởng ơn trời, Phật, chư vị tôn thần. Chúng con kính cẩn tiến dâng lễ vật, thành tâm cầu nguyện. Cúi xin chín phương trời, mười phương chư phật cùng chư vị tôn thần chứng giám phù hộ độ trì.
Nam mô A di đà Phật ! (3 lần, 3 lạy)”.
Nội dung bài văn khấn đêm giao thừa trong nhà
“Nam mô A di đà Phật (3 lần, 3 lạy)
Con kính lạy chín phương trời, mười phương chư Phật, chư Phật mười phương
Con kính lạy Đức Đương Lai Hạ Sinh Di Lặc Tôn Phật
Con kính lạy Đức Bồ-tát Quán Thế Âm cứu nạn cứu khổ chúng sinh
Con kính lạy Hoàng thiên, Hậu thổ, chư vị tôn thần
Con kính lạy các ngài Ngũ phương, Ngũ hổ, Long mạch, Táo quân, chư vị Tôn thần.
Con kính lạy các cụ tổ tiên nội – ngoại chư vị tiên linh
Nay là phút Giao thừa năm Đinh Dậu và năm Mậu Tuất.
Chúng con là: ……………………
Ngụ tại: …………………..
Phút giao thừa vừa tới, nay theo vận luật, tống cựu nghênh tân, giờ Tý đầu xuân, đón mừng Nguyên đán, chúng con thành tâm, tu biện hương hoa phẩm vật, nghi lễ cung trần, dâng lên trước án, cúng dàng Phật- Thánh, dâng hiến tôn Thần, tiến cúng Tổ tiên, đốt nén tâm hương, dốc lòng bái thỉnh.
Chúng con kính mời:
Ngài Bản cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, Hỷ Thần, Phúc đức chính Thần, ngài Ngũ phương, Ngũ thổ, Long mạch Tài Thần, các ngài bản gia Táo phủ Thần quân và chư vị Thần linh cai quản ở trong xứ này. Cúi xin giáng lâm trước án, thụ hưởng lễ vật.
Con lại kính mời, các cụ tiên linh, Cao tằng Tổ khảo, Cao tằng Tổ tỷ, Bá thúc đệ huynh, Cô di tỷ muội, nội tộc, ngoại tộc, chư vị hương linh, cúi xin giáng phó linh sàng hâm hưởng lễ vật. Tín chủ lại kính mời các vị vong linh tiền chủ, hậu chủ, y thảo thụ mộc ở trong đất này, nhân tiết giao thừa, giáng lâm trước án, chiêm ngưỡng tân xuân, thụ hưởng lễ vật.
Nguyện cho chúng con, tân niên khang thái, ngày đêm tốt lành, thời thời được chữ bình an, gia đạo hưng long, thịnh vượng.
Giải tấm lòng thành cúi xin chứng giám.
Phục duy cẩn cáo!”